Infekcje grzybicze w przewodzie pokarmowym Drukuj
wtorek, 25 maja 2010 16:36
Infekcje grzybicze stanowią niemal 8 proc. przyczyn zakażeń szpitalnych, niebezpiecznych zwłaszcza na oddziałach intensywnej opieki medycznej, gdzie w znacznym odsetku przypadków (w 67-83 proc.) kończą się śmiercią.

Wśród czynników sprzyjających kolonizacji grzybiczej wymieniane są: starszy wiek pacjenta, złe odżywienie, cukrzyca, steroidoterapia, leczenie immunosupresyjne, urazy, oparzenia, zabiegi operacyjne, odżywianie pozajelitowe, zakładanie cewników do naczyń krwionośnych i do pęcherza moczowego, leczenie H2-blokerami oraz stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum. Do tej pory nieznany jest wpływ niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) - drugiego, obok Helicobacter pylori, niezależnego czynnika odpowiedzialnego za wrzody żołądka - na zakażenie grzybami, zwłaszcza górnego odcinka przewodu pokarmowego. "Problem z grzybicą polega przede wszystkim na tym, że na etapie kolonizacji infekcja grzybicza przebiega zwykle bezobjawowo. Gdy pojawiają się pierwsze symptomy (biegunka, wzdęcia czy zaburzenia perystaltyki), są na tyle niecharakterystyczne, że nie zawsze wiązane są z infekcją grzybiczą. Dlatego u wszystkich ciężko chorych wykonujemy rutynowo także posiewy treści pobieranej z przewodu pokarmowego" - mówi dr Marek Pertkiewicz, kierownik Oddziału Klinicznego Żywienia i Chirurgii SPSK im. W. Orłowskiego w Warszawie.
Grzybice przewodu pokarmowego rozwijają się najczęściej w następstwie zmian prawidłowej flory bakteryjnej u chorych, którzy są leczeni antybiotykami. Jest to problem często przeoczany, a bywa bardzo niebezpieczny w skutkach. "W niektórych warunkach może dojść do przedostania się mykotoksyn przez ścianę jelita i doprowadzić do grzybicy ogólnoustrojowej, czyli bardzo ciężkiego schorzenia wymagającego agresywnego leczenia. Może też dojść do inwazyjnej grzybicy oczu, dramatycznego schorzenia, które przebiega bardzo gwałtownie. Szanse na wyleczenie takiego pacjenta są bardzo małe. U części z tych osób potrzebna jest wtedy doraźna operacja okulistyczna" - wyjaśnia doc. M. Pertkiewicz.
Do rozprzestrzeniania się grzybów może dojść, gdy w przewodzie pokarmowym jest ich zbyt dużo i jednocześnie są "sprzyjające warunki", np. odczyn zapalny na powierzchni przewodu pokarmowego, uszkodzenie błony śluzowej w przebiegu chemio- lub radioterapii, niedrożność porażenna lub przewlekła niedrożność u chorych z zespołem ślepej pętli.
Najczęstszą drogą wnikania grzybów z przewodu pokarmowego do ustroju człowieka jest wtórne zakażenie dróg moczowych lub dróg rodnych. Ale grzyby mogą przedostać się do ustroju także z górnego odcinka przewodu pokarmowego i z jamy ustnej. Bytują w okolicach, które są trudno dostępne do codziennej pielęgnacji podczas mycia zębów, a jeśli chory ma braki w uzębieniu, niedostatecznie dba o higienę lub gdy jest to chory leżący - warunki do ich namnażania są doskonałe.
"Dotychczas zwracaliśmy uwagę głównie na infekcje bakteryjne. O tym, że grzyby są dla nas niebezpieczne dowiedzieliśmy się znacznie później, nie mamy więc wypracowanych metod walki z nimi - mówi doc. M. Pertkiewicz. - Oczywiście, dysponujemy lekami, które pomagają zwalczyć niebezpieczeństwo, ale zazwyczaj są one równie niebezpieczne dla samego pacjenta - bo taki jest ich charakter. Jeżeli mają zabić grzyby, to często uszkadzają także nasze narządy, ponieważ nam genetycznie bliżej do grzybów niż do bakterii".
Stwierdzenie obecności grzybów powinno skłonić każdego lekarza do bardzo poważnego, indywidualnego podejścia do chorego. Tylko właściwy dobór terapii daje gwarancję wyleczenia. W okresie kolonizacji grzybiczej przewodu pokarmowego najczęściej stosujemy leki niewchłaniające się z przewodu pokarmowego, np. nystatynę i amfoterycynę B oraz probiotyki. Leczenie skojarzone dobierane jest w zależności od rodzaju wyhodowanych w posiewie grzybów i ich sprawdzonej laboratoryjnie, a czasem tylko prawdopodobnej wrażliwości. Leczenie jest długotrwałe; konieczne jest monitorowanie mikrobiologiczne i modyfikacje postępowania zależne od uzyskanych wyników.

Puls Medycyny.

W zakażeniu grzybami nie są wskazane produkty:

  • mąka pszenna i produkty z niej wytwarzane (w tym również chleb)
  • cukier pod każdą postacią
  • ziemniaki
  • cukier i wszystkie inne słodycze i ciasta
  • makarony
  • kawa
  • alkohol pod jakąkolwiek postacią
  • ketchup
  • musztarda
  • ocet
  • majonez
  • marynaty wszelkiego rodzaju
  • biały ryż
  • dżemy i soki owocowe
  • miód
  • mleko i jego przetwory za wyjątkiem jogurtu naturalnego( bez owoców)
  • mięso wieprzowe i jego przetwory, oraz wszelkiego typu podroby
  • ryby wędzone
  • przyprawy do potraw zawierające glutaminian sodu (Vegeta, Kucharek itp.)
  • produkty o wysokim IG
  • owoce (oprócz cytryn i kwaśnych grejpfrutów)  produkty fermentowane (sery pleśniowe, surowa kiszona kapusta i ogórki, tofu)
  • hamburgery
  • chleb graham z pszennej mąki
  • krakersy
  • masło orzechowe
  • margaryny i wyroby " masłopodobne"